Τα ιστορικά Ελληνικά «ΟΧΙ» που έσωσαν την Ευρώπη

Όλοι οι Έλληνες σήμερα με μεγάλη εθνική υπερηφάνεια και απερίγραπτο δέος εορτάσαμε την 82η επέτειο του Ιστορικού «ΟΧΙ» για το Ελληνικό Έπος του 1940.

Αν και το «ΟΧΙ» του ‘40   μπορεί να είναι ένα από το πιο ισχυρό και σημασιολογικά βαρυσήμαντο στην ιστορία της χώρας, αλλά δεν είναι το μόνο. Εκτός του ιστορικού  «Μολών λαβέ» του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες υπήρξαν οι ιστορικές νίκες των Ελλήνων εναντίον των Περσών στον Μαραθώνα , στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, στην μάχη των Πλαταιών και στη ναυμαχία της Μυκάλης.

Μετά από αυτές τις ήττες οι Πέρσες εγκατέλειψαν τα σχέδια των να επεκτείνουν την Περσική Αυτοκρατορία στην Ευρώπη. Οφείλουμε να σταθούμε και να αποδώσουμε την πρέπουσα τιμή στους ήρωες της Επανάστασης του 1821, που είπαν απανωτά «ΟΧΙ» στην Οθωμανική Αυτοκρατορία που είχαν υποδουλώσει όλες τις Ελληνικές περιοχές αλλά και άλλες για αιώνες.

 Και αυτά τα «ΟΧΙ» του 1821 ήταν η αρχή για την διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τη τελική απελευθέρωση των Βαλκανικών Λαών. Αυτά τα «ΟΧΙ» του ’21  ήταν και αυστηρό μήνυμα προς την «Ιερή Συμμαχία» της οποίας η κυριότερη επιδίωξή της ήταν η καταπολέμηση των επαναστατικών – απελευθερωτικών κινημάτων που είχαν αρχίσει ήδη να εκδηλώνονται, από την εποχή της Γαλλικής Επανάστασης το 1789.

 Η  Ελληνική Επανάσταση του 1821 κατάφερε να εγείρει κι άλλες, θέτοντας σε αμφισβήτηση την ύπαρξη της Ιεράς Συμμαχίας. Κατάφερε έτσι, μετά από λίγο καιρό να την οδηγήσει στην ολοκληρωτική της κατάρρευση.

Ας επανέλθουμε στο «ΟΧΙ» του 1940 για να δούμε γιατί πιστεύουμε ότι τα Ιστορικά Ελληνικά «ΟΧΙ» είναι μοναδικά στην παγκόσμια ιστορία και έσωσαν την Ευρώπη από τον ολοκληρωτισμό και την αυταρχική καταπίεση των Λαών της. Κάθε «ΟΧΙ» είναι φυσικά διαφορετικό, αλλά τι υποδηλώνει η περίοπτη θέση που κατέχει αυτή η λέξη στην Ελληνική Ιστορία και κοινωνία για την ελληνική ταυτότητα;

Θα δούμε την απαράμιλλή αξία αυτού του «ΟΧΙ» αφού πρώτα ρωτήσουμε: ποιος άλλος Λαός του Κόσμου έχει πει παρόμοια «ΌΧΙ».

 Το «ΟΧΙ» των Ελλήνων όπως εκφράστηκε σε εκείνη την ιστορική κορύφωση του ‘40, μετουσίωσε σκέψεις και ιδέες βαθιά κρυμμένες στο DNA των Ελλήνων από τα πανάρχαια χρόνια  σε πράξεις μεγαλείου, θυσίας και αυταπάρνησης.

 Ο χρόνος κύλησε παίρνοντας μαζί του τη γενιά των πρωταγωνιστών και η μνήμη των ηρωικών αναμετρήσεων πέρασε από το προσωπικό βίωμα στην ιστορική έρευνα των γεγονότων, διευκολύνοντας έτσι την ψύχραιμη προσέγγιση και κατανόηση ενός φαινομένου ιστορικά απροσδόκητου μέσα στη δίνη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και δίνοντας απαντήσεις στο ερώτημα: ήτανε το Έπος του ’40 δημιούργημα μιας ανεπανάληπτης στιγμής εθνικής έξαρσης και πολιτικής σκοπιμότητας ή το επιστέγασμα μακροχρόνιας ελληνικής πίστης στις αξίες της ελευθερίας και της εθνικής ανεξαρτησίας.

Το «ΌΧΙ» ως άρνηση, το «ΟΧΙ» ως αντίδραση, ως αντίσταση, ως επίρρημα ή ουσιαστικό, το «ΌΧΙ» ως «ΝΑΙ» και το «ΌΧΙ» ως «ΌΧΙ». Στο χρηστικό λεξικό της Ακαδημίας Αθηνών, το «ΟΧΙ» έχει τουλάχιστον εννέα διακριτές σημασίες – το «ΝΑΙ» έχει πέντε. 

Ο Kevin Featherstone, καθηγητής Σύγχρονων Ελληνικών Σπουδών και επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου στο London School of Economics, δήλωσε πρόσφατα:  «πως είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς κάποια άλλη μικρή λέξη –σε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή γλώσσα– που να έχει ένα τόσο ισχυρό συμβολικό νόημα για ένα έθνος. Αντικατοπτρίζει πνεύμα εθνικής αψηφησιάς».

Όταν αναλογίζεται κανείς το μεγαλείο της Ελληνικής ψυχής, αισθάνεται, —και πρέπει να αισθάνεται— εθνική υπερηφάνεια. Νοιώθει τότε τον εαυτό του παράξενα μεταμορφωμένο. Νομίζει ότι ζωογονείται από μια θεϊκή, μυστική πνοή που έρχεται από τα βάθη των αιώνων. Όταν όμως πρόκειται αυτό το υπέροχο Ελληνικό μεγαλείο να εκφράσει και να εξυμνήσει, αισθάνεται μαζί και ένα απερίγραπτο «δέος». Γιατί γνωρίζει ότι κανείς «λόγος» δεν είναι ικανός να εκφράσει αυτήν την πραγματικότητα.

Αξίζει να θυμηθούμε τι είπαν οι πρωτεργάτες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου για τους Έλληνες ήρωες.

Αδόλφος Χίτλερ, στις 4 Μαΐου 1941 στὸ Ράιχσταγκ, ομολόγησε σε λόγο του: 

«Χάριν τῆς ἱστορικῆς ἀληθείας ὀφείλω νὰ διαπιστώσω ὅτι μόνον οἱ Ἕλληνες, ἐξ ὅλων τῶν ἀντιπάλων οἱ ὁποῖοι μὲ ἀντιμετώπισαν, ἐπολέμησαν μὲ παράτολμον θάρρος καὶ ὑψίστην περιφρόνησιν πρὸς τὸν θάνατον…»

Οὐίνστον Τσώρτσιλ, Πρωθυπουργὸς τῆς Μεγάλης Βρετανίας κατὰ τὸν Β´Παγκόσμιο Πόλεμο (Ἀπὸ ὁμιλία του στὸ Ἀγγλικὸ κοινοβούλιο στὶς 24 Ἀπριλίου 1941.)

«Μέχρι τώρα λέγαμε ὅτι οἱ Ἕλληνες πολεμοῦν σὰν ἥρωες. Τώρα θὰ λέμε: οἱ ἥρωες πολεμοῦν σὰν Ἕλληνες.»

Κάρολος ντ  Γκώλ, Πρόεδρος τῆς Γαλλικῆς Δημοκρατίας 1958-1969, ἀρχηγὸς τῆς Γαλλικῆς Ἀντίστασης κατὰ τὸν Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο,

«Ἀδυνατῶ νὰ δώσω τὸ δέον εὖρος τῆς εὐγνωμοσύνης ποὺ αἰσθάνομαι γιὰ τὴν ἡρωικὴ ἀντίσταση τοῦ Λαοῦ καὶ τῶν ἡγετῶν τῆς Ἑλλάδος.»

Στάλιν, Joseph Ἀρχηγὸς τῆς Σοβιετικῆς Ἑνώσεως ἀπὸ τὸ 1924 ἕως 1953

«Λυπᾶμαι διότι γηράσκω καὶ δὲν θὰ ζήσω ἐπὶ μακρὸν διὰ νὰ εὐγνωμονῶ τὸν Ἑλληνικὸν Λαόν, τοῦ ὁποίου ἡ ἀντίστασις ἔκρινε τὸν 2ον Παγκόσμιον Πόλεμον.» (Ἀπὸ ὁμιλία του ποὺ μετέδωσε ὁ ραδιοφωνικὸς σταθμὸς Μόσχας τὴν 31Ἰανουα-ρίου 1943 μετὰ τὴν νίκη τοῦ Στάλιγκραντ καὶ τὴν συνθηκολόγηση τοῦ στρατάρχου Paulus.)

Για να δούμε από πόσο παλιά το «ΟΧΙ»  ήταν στο DNA των Ελλήνων, αξίζει να αναφερθούμε  στο διάλογο του Πέρση βασιλιά Ξέρξη με τον αυτοεξόριστο Σπαρτιάτη βασιλέα Δημάρατο (είχε φύγει από τη Σπάρτη και ήταν σύμβουλος του Ξέρξη).

 Ο Ξέρξης είχε εκστρατεύσει εναντίον της Ελλάδος, το 480 π.Χ, με σκοπό να την κατακτήσει ολόκληρη και στη συνέχεια να κατακτήσει και την υπόλοιπη Ευρώπη. Στην ερώτηση του εισβολέα προς τον εξόριστο Σπαρτιάτη αν οι Έλληνες θα τολμήσουν να προβάλουν αντίσταση, αυτός απάντησε ως εξής:  «Την Ελλάδα τη συντροφεύει πάντα η φτώχεια, αλλά τώρα η χώρα αυτή έχει αποκτήσει αρετή, ως αποτέλεσμα της σοφίας και των αυστηρών νόμων… αλλά θα σου μιλήσω για τους Λακεδαιμονίους που θα σε πολεμήσουν και θα σου κάνουν ζημιά είτε είναι πολλοί είτε είναι λιγότεροι» (Ηρόδ., Ζ΄, Πολύμνια, 101-104, Εκδ. Επικαιρότητα, Μεταφ. Λ. Δρακόπουλος).

Στις σημερινές κρίσιμες στιγμές που διανύει η ανθρωπότητα, τα πράγματα είναι ακόμα πιο δύσκολα.  Γιατί το Ελληνικό Έπος του 1940, που πανηγυρίζουμε σήμερα, δεν είναι απλώς ένα Ελληνικό μεγαλείο, αλλά ένα υπέροχο, ένα εκπληκτικό διαχρονικό Ελληνικό θαύμα. Και η ανθρωπότητα έχει ανάγκη από πολλά τέτοια θαύματα αν θέλει να σωθεί.

Θα πρέπει ακόμη να καταστήσουμε σαφέστατα και ξεκάθαρα ότι η Ελληνική ψυχή θα αντιταχθεί με σθένος σε κάθε επιθετική πρόκληση από όπου και αν προέρχεται. Οι σημερινοί Έλληνες θα φανούν άξια τέκνα των ηρώων των Περσικών πολέμων, της επανάστασης του 1821 και του Ελληνικού έπος του 1940. Ας το βάλουν καλά αυτό στο μυαλό τους όσοι επιβουλεύονται την εθνική μας ανεξαρτησία με τον επιδιωκόμενο επεκτατισμό τους ονειρευμένοι παλιές αυτοκρατορίες.  Δεν θα διστάσουμε να πούμε «Μολών λαβέ» και δυνατά «ΟΧΙ».

του Πέτρου Π. Γρουμπού, Επίτιμου καθηγητή Πανεπιστημίου Πατρών, μέλους του ΙΗΑ.