Το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας για την τεκμηρίωση των δικαιωμάτων της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας όπως τα διεκδικούσαν οι αντιπρόσωποι του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού δια της Αυτονόμου Κυβερνήσεως, με βάση τα ισχύοντα τότε στις διεθνείς πρακτικές και στα πλαίσια του υπό εγκαθίδρυση Αλβανικού κράτους, δεν είναι ένα κείμενο που ανήκει στην ιστορία.
Είναι ένα ιστορικό κείμενο. Και η ιστορική, πολιτική και διπλωματική του αξία έγκειται περισσότερο στην πράξη παρά στο κείμενο. Εάν το δούμε ως πράξη επιστέγασης ενός αγώνα με πολλές θυσίες επώνυμων και ανώνυμων, τότε το συμπέρασμα ότι ο αγώνας πέτυχε αρκετά απ’ όσα εξ’ αρχής είχε ως στόχο και λιγότερο στην αρνητική κρίση ότι μάλλον πρόκειται για ένα ακόμη τέχνασμα της διεθνούς διπλωματίας δια των οποίων ξεπερνούν δύσκολες καταστάσεις και οδηγούν τους λαούς, εν προκειμένου τον Βορειοηπειρωτικό Ελληνισμό σε εφησυχασμούς.
Ανεξαρτήτως του πως τα πράγμα εξελίχθηκαν και τα όσα αρνητικά για τον ελληνισμό ως σύνολο επιφύλαξαν τα επόμενα δέκα χρόνια, καθώς και το ρόλο Ιταλίας και Αυστρίας, έχει σημασία ότι μετά την υπογραφή του το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας στην ουσία δεν δοκιμάστηκε στην πράξη. Και τούτο δια τον απλούστατο λόγο ότι η Κυβέρνηση της Αυτονόμου Ηπείρου δεν παρέδωσε σε άλλη δύναμη παρά στον Ελληνικό Στρατό που οι εξελίξεις του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου οδήγησε σ’ αυτά τα μέρη. Ως εκ τούτου τόσο διότι οδήγησε τα
πράγματα στην υπογραφή του διεθνούς αυτού κειμένου όσο και διότι δεν παρέδωσε παρά στον Ελληνικό Στρατό, η τότε αντιπροσωπεία του αγώνα των Βορειοηπειρωτών εκπλήρωσε ασπροπρόσωπα την αποστολή της.
Αλλά και ως κείμενο έχει αναμφισβήτητα σπουδαία σημασία. Πρόκειται για τη βάση της αναγνώρισης της ύπαρξης γηγενούς Ελληνικής κοινότητας στην επικράτεια του ιδρυθέντος αλβανικού κράτους. Μειονότητα μάλιστα που με βάση το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας προσλάμβανε και διάσταση συστατικού στοιχείου της κρατικής οντότητας. Για τους έχοντες γνώση των διεθνών πρακτικών και κειμένων τούτα δεν είναι αυτονόητα. Έχει σημασία για όσους οδηγούνται στο αρνητικό συμπέρασμα ότι δια του Πρωτοκόλλου αυτού μάλλον εγκαταλείφθηκε ο αγώνας παρά αποκτήθηκαν προνόμια και οφέλη. Στη δίνη και την ένταση των γεγονότων εκείνης της εποχής και μάλιστα ενός Παγκοσμίου πολέμου, όπου στην περιοχή κυριάρχησε η Ιταλία, απολύτως εχθρικά κινούμενη έναντι του Ελληνισμού σε όλη την Ήπειρο, δεν ήταν καθόλου αυτονόητη η διασφάλιση προοπτικής για τον Ελληνισμό. Έτσι με τον αυτονομιστικό αγώνα και το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας ως επιστέγασμα και αποτέλεσμα του εγγράφηκαν υποθήκες της ιστορίας και θεμελιώθηκαν δικαιώματα που ναι μεν κατείχαμε πλην όμως δεν αποδεικνύονταν νομικά στην περιοχή στην οποία το κείμενο αναφέρεται.
Εάν αυτό το κείμενο δεν υπήρχε και δεν είχε δοκιμαστεί η αγωνιστικότητα του Ελληνισμού της Β. Ηπείρου, τότε δεν θα ήταν εύκολο να οδηγηθούμε στην ρηματική διακοίνωση της Αλβανικής Κυβέρνησης στην Κοινωνία των Εθνών το 1921, δια της οποίας και αναγνώριζε την Εθνική Ελληνική Μειονότητας και δεσμεύονταν για την προστασία και προαγωγή της. Για να είμαστε δίκαιοι στην κρίση της ιστορίας και των ιστορικών προσώπων πρέπει έτσι να συνοψίσουμε τα πράγματα και στα πλαίσια μάλιστα της Επετείου απ’ την Υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας, αυτές τις μέρες του Μάη του 1914
Ο αγώνας αυτός των Ηπειρωτών στηρίζονταν σε βάσιμους λόγους και αιτίες, και δεν είχε σχέση με όσα η αλβανική ιστοριογραφία προσπαθεί να διαδώσει απ’ την εποχή του Χότζα, και που συσχέτιζε αυτή την προσπάθεια αυτοάμυνας με την ιδέα ελληνικού επεκτατισμού κ.α. (στην ουσία η επιθυμία των πληθυσμών για ένωση με την Ελλάδα δεν είναι επεκτατισμός αλλά επίσης κατοχυρωμένο ιστορικά και πολιτικά δικαίωμα). Οι πληθυσμοί του Νότου της Αλβανίας κατά πλειοψηφία Ορθόδοξοι, ανεξαρτήτως γλωσσικού ιδιώματος, αντιμετώπιζαν με δικαιολογημένο φόβο τα όσα συνόδευαν την αποχώρηση του Οθωμανικού στρατού αφήνοντας πίσω το απόλυτο χάος. Και όχι μόνο οι Χριστιανοί οι οποίοι καθώς έβλεπαν όλους του γύρω λαούς να ελευθερώνονται δικαιολογημένα ανησυχούσαν ότι χωρίς καμιά εγγύηση έρχονταν κάτω από μια κρατική οντότητα κατά πλειοψηφία και πάλι μουσουλμανική. Ήθελαν τους δικούς τους όρους στο καινούργιο παιχνίδι. Σε μεγάλο βαθμό το κατόρθωσαν να τους βάλουν ανεξαρτήτως του πως οι εξελίξεις ήρθαν στην περιοχή.
Η Αλβανική κυβέρνηση αναγνώρισε και δεσμεύτηκε επί του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας. Κατά την διαπραγμάτευση του και την υπογραφή εκπροσωπήθηκε απ’ τον Μεχδή Φράσερι. Επίσης στις 23 Ιουνίου 1914 ο Πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Ελέγχου γνωστοποίησε επίσημα την Αυτόνομη Κυβέρνηση ότι ο ηγεμόνας της Αλβανίας, Γουλιέλμος του Βηδ και η Αλβανική Κυβέρνηση αποδέχτηκαν στο ακέραιο και χωρίς όρους το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας. Δια του Πρωτοκόλλου αυτού η Ελλάδα πέτυχε επίσης ένα σημαντικό επίτευγμα καθώς της αναγνωρίστηκε το δικαίωμα όπως ενδιαφέρεται και προστατεύει τις περιοχές Αργυροκάστρου και Κορυτσάς. Με συλλογική τους ανακοίνωση οι Μεγάλες Δυνάμεις ενημέρωναν τον Ιούλιο 1914 την Ελληνική Κυβέρνηση δια την έγκριση απ’ τις κυβερνήσεις τους της συμφωνίας που είχε επέλθει στην Κέρκυρα.
Μνημονεύοντας τέτοιες μέρες τους αγώνες και τα αποτελέσματα τους, των προγόνων μας δεν μπορούμε παρά να καμαρώνουμε για τον ηρωισμό τους αλλά και την προνοητικότητα. Πρόκειται για ανθρώπους που και γνώριζαν να αγωνίζονται αλλά και σοφία επέδειξαν στην απόδειξη του δικαίου. Σήμερα βέβαια μέσα στην ΕΕ εμείς με την υπογραφή εκπροσώπων των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων έχουμε διαχρονικά διασφαλισμένο βήμα για τη διεκδίκηση καλύτερης αντιμετώπισης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου