ΓΙΑΤΙ Ο ΕΡΝΤΟΓΑΝ ΔΕΝ ΚΕΡΔΙΖΕΙ ΣΤΗΝ ΣΥΡΙΑ

Πολλοί στρατηγικοί αναλυτές πλέκουν το εγκώμιο του Τούρκου ηγέτη, Ταιγίπ Ερντογάν, γιατί καταφέρνει όπως υποστηρίζουν να το «παίζει» ανάμεσα στους δυο μεγάλους της παγκόσμιας σκηνής, (ήδη «έφαγε» την πρώτη σφαλιάρα από τις ΗΠΑ με την αναγνώριση της αρμενικής γενοκτονίας), και να παίρνει και από τους δυο πολλαπλά κέρδη κυρίως σε οπλικά συστήματα, ενώ παράλληλα έχει στήσει στον τοίχο την Ευρωπαϊκή Ένωσης, την οποία εκβιάζει με το γνωστό όπλο των λαθρό.

Είναι όμως έτσι τα πράγματα ;

Όταν ξεκίνησε ο εμφύλιος στην Συρία ο Ερντογάν ήταν ο κυριότερος σύμμαχος των Τζιχαντιστών, που είχαν και στρατόπεδα εκπαιδεύσεως στην Τουρκία για να πολεμήσουν τον μέχρι τότε φίλο του Άσαντ, με την προσδοκία ότι γρήγορα το καθεστώς της Δαμάσκου θα κατέρρεε και αυτός θα ήταν ο κύριος πρωταγωνιστής των μετά Άσαντ εξελίξεων, καθώς θα έλεγχε απόλυτα το καθεστώς τον ισλαμιστών φίλων του.

Φυσικά οι εξελίξεις τον διέψευσαν, αλλά συνέχισε να στηρίζει τους Τζιχανστές με τους οποίους συνεργάζονταν στο λαθρεμπόριο καυσίμων που του απέδιδε μεγάλα οικονομικά οφέλη και αυτό όμως κάποτε «στέρεψε».

Γρήγορα το ισλαμικό κράτος, στην ουσία δημιούργημα του ίδιου του Ερντογάν, αρχίζει να καταρρέει αντί της κατάρρευσης του καθεστώτος της Δαμασκού, εξ αιτίας κυρίως των ακραίων ενεργειών του που ξεσήκωσαν μεγάλες αντιδράσεις στις ΗΠΑ, οι οποίες σημειωτέον είχαν βάλλει και αυτές το χεράκι τους στην δημιουργία του.

Εκείνο που δεν υπολόγισαν, δηλαδή θα λέγαμε υπολόγισαν χωρίς τον ξενοδόχο και οι ΗΠΑ και ο Ερντογάν, ήταν ο Πούτιν και η Ρωσία που θα έσωζε τον Άσαντ. Παράλληλα το κουρδικό άγχος για άλλη μια φορά κατέβαλλε την Άγκυρα, γινόμενο για άλλη μια φορά ο εφιάλτης των Τούρκων.

Το πραξικόπημα του 2016 έχει μεγάλη σημασία εδώ, γιατί προσδιόρισε τις μετέπεισα εξελίξεις και την στάση της Τουρκίας στο συριακό. Είχε προηγηθεί η κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους που πολλοί το απέδωσαν σε αμερικανικό δάχτυλο για να δημιουργήσει πρόβλημα στον Ερντογάν, κατάρριψη που είχε φέρει τις δυο χώρες, Ρωσία κι Τουρκία, στα πρόθυρα θερμής αναμέτρησης με άγνωστες συνέπειες για την ευρύτερη περιοχή.

Το πραξικόπημα ήταν ένα πραξικόπημα που είχε προγραμματιστεί από τον ίδιο τον Ερντογάν σαν ελεγχόμενο πραξικόπημα, για να μπορεί να κάνει τις μεγάλες εκκαθαρίσεις του στο εσωτερικό. Το λάθος του ήταν ότι δεν είχε υπολογίσει τον αμερικανικό παράγοντα που από καιρό δεν έβλεπε με καλό μάτι την αλαζονεία του. Έτσι στην εξέλιξη του πραξικοπήματος κάπου πήγε να χαθεί ο έλεγχος, με αμερικανικό δάχτυλο, γεγονός που εξόργισε τον Ερντογάν που είδε προς στιγμή ότι η παγίδα που είχε στήσει ο ίδιος μπορούσε να γίνει παγίδα σε βάρος του.

Εδώ εμφανίστηκε ο Πούτιν. Με κάποια «τηλεφωνήματα» δόθηκαν τα  απαραίτητα «στηρίγματα» και τελικά το πραξικόπημα οπερέτα κατέρρευσε. Αυτό ήταν το εφαλτήριο βήμα για την μεγάλη προσέγγιση Τουρκίας Ρωσίας, ενώ η κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους αποδόθηκε από την Άγκυρα σε συνωμότες του Γκιουλέν κατά του Ερντογάν.

Αλλά η προσέγγιση αυτή είχε πολλά αγκάθια που δεν εξαλείφτηκαν ποτέ και θα κρίνουν το μέλλον των σχέσεων των δυο χωρών.

Το κόστος των δυο επιχειρήσεων της Τουρκίας στην Συρία, στο Αφρίν και η Πηγή Ειρήνη, είναι υπέρογκα μεγάλο σε σχέση με τα αποτελέσματα. Ο μεγάλος εχθρός, ο Άσαντ, αντί να ανατραπεί κυριαρχούσε πλέον στο μεγαλύτερο κομμάτι της Συρίας ενώ ο κουρδικός κίνδυνος δεν εξαλείφτηκε, απλώς άλλαξε χρώμα και συγχωνεύτηκε με το καθεστώς της Δαμασκού με τις ευλογίες της Μόσχας, αλλά και του Ιράν. Παραμένει ο μεγάλος εφιάλτης της Άγκυρας που πυροδοτεί και τον κουρδικό πληθυσμό της Τουρκίας και το χειρότερο, υποχρεώνουν τον Ερντογάν να καθίσει στο ίδιο τραπέζι με τον Άσαντ που είχε επανειλημμένα χαρακτηρίσει δολοφόνο και τρομοκράτη ταπεινώντας το προφίλ του.

Ο κύριος δηλαδή σκοπός της τουρκικής επέμβασης δεν εκπληρώθηκε και παράλληλα άνοιξε ένα άλλο Βιετνάμ, σαν να μην έφτανε αυτό της ιδίας της Τουρκίας συν των ισλαμιστών της, που δυνητικά πολύ πιθανό θα την φέρει αργά ή πιο γρήγορα αντιμέτωπη και με την ίδια την Ρωσία.

ΝΙΚΟΣ ΧΕΙΛΑΔΑΚΗΣ

Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος