Η Ρουμανία «διεκδικεί» τους Βλαχόφωνους Έλληνες της Βορείου Ηπείρου

Κων/νος  Χολέβας

Η Ρουμανία επιχειρεί να προσελκύσει τους Βλαχόφωνους Έλληνες της Αλβανίας και των Βαλκανίων. Συγκεκριμένα τους καλεί να αποκτήσουν διαβατήριο του ρουμανικού κράτους, μετά την έγκριση σχετικού νόμου από τη Γερουσία στο Βουκουρέστι. 

Ο νέος νόμος απλοποιεί τις διαδικασίες απόκτησης της ρουμανικής ιθαγένειας από άτομα ‘παλαιάς ρουμούνικης’ (vjetër rumune) καταγωγής στις βαλκανικές χώρες, αλλά και στην Ουγγαρία και την Ουκρανία

Στην Αλβανία οι περισσότεροι Βλαχόφωνοι Έλληνες ζουν σήμερα στις περιοχές Φιέρ, Αυλώνος, Κορυτσάς, Πόγκραντες, Ελμπασάν και Πρεμετής. Στο κράτος των Σκοπίων υπάρχουν πολλοί Βλαχόφωνοι, αλλά δεν γνωρίζουμε τον ακριβή αριθμό τους. Έγινε μία απόπειρα καταγραφής από το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών το 1993.

Τις συγκινητικές εντυπώσεις της ελληνικής αντιπροσωπείας κατεγραψε σε άρθρα του ο αείμνηστος Τάσος Μητσόπουλος, τότε σύμβουλος του Ελληνικού ΥΠΕΞ και στη συνέχεια βουλευτής και Υπουργός Αμύνης της Κύπρου.

Οι Βλάχοι είναι γηγενείς Έλληνε, οι οποίοι ζούσαν την περιοχή της Πίνδου και λατινοφώνησαν κατά τη διάρκεια της ρωμαϊκής κατάκτησης της Ελλάδος. Βλάχος σημαίνει λατινόφωνος. Οι Βλάχοι της Θεσσαλίας, Ηπείρου και Μακεδονίας επί Τουρκοκρατίας κράτησαν ζωντανή την ελληνική συνείδησή τους και την Ορθόδοξη πίστη τους. 

Έδωσαν μάρτυρες όπως ο Άγιος Δημήτριος από τη Σαμαρίνα, αγωνιστές όπως ο Θύμιος Βλαχάβας και ο Κασομούλης, εθνικούς ευεργέτες όπως οι αδελφοί Ζάππα, ο Γεώργιος Αβέρωφ κα. Η ελληνολατινική διαλεκτός τους δεν αποτελεί απόδειξη διαφορετικής συνειδήσεως. Πάντα φρόντιζαν να ανοίγουν ελληνικά σχολεία στα χωριά τους και ουδέποτε τελούσαν τη Θεία Λειτουργία σε άλλη γλώσσα, πλην της ελληνικής.

Το ρουμανικό ενδιαφέρον για την ανακίνηση βλαχικού ζητήματος ξεκίνησε στα τέλη του 19ου αιώνος επειδή η ρουμανική γλώσσα έχει κοινές λατινικές ριζες με τη βλάχικη διάλεκτο. Όμως οι Βλαχόφωνοι παρέμειναν σταθεροί στην ελληνικότητά τους και απέκρουσαν - πλην ελαχίστων εξαιρέσεων τη ρουμανική προπαγάνδα.

Στη διάρκεια της Κατοχής (1941-44) οι Ιταλοί του Μουσσολίνι προσπάθησαν να πείσουν δια της βίας τους Βλαχόφωνους της Ελλάδος ότι είναι απόγονοι της αρχαίας Ρώμης, αλλά και πάλι οι γενναιόφρονες Βλάχοι αντιστάθηκαν. Τις περιπέτειες του Βλαχοφώνου Ελληνισμού υπό την πίεση Ρουμάνων και Ιταλών περιέγραψε ο αείμνηστος πολιτικός Ευάγγελος Αβέρωφ- Τοσίτσας στο βιβλίο του «Το Κουτσοβλαχικό ζήτημα».

Μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος στην Αλβανία οι Βλαχόφωνοι, στη μεγάλη πλειοψηφία τους, απέδειξαν με πολλούς τρόπους την ελληνικότητά τους. Κατά την απογραφή των Ελλήνων, την οποία διοργάνωσε το 2012 η Ομόνοια, επίσημη οργάνωςη της Ελληνικής Εθνικής Μειονίτητας, 30.000 Βλαχόφωνοι από την περιοχή της Κορυτσάς κατεγράφησαν εκουσίως ως Έλληνες. Συνολικά τότε δήλωσαν Έλληνες 280.000 πολίτες της Αλβανίας.

Αντιθέτως στον μοναδικό ναό της Κορυτσάς που τελεί τη Θεία Λειτουργία στη ρουμανική γλώσσα παρακολουθούν σε τακτική βάση περίπου 40 άτομα. Θυμίζω ότι κοντά στην πόλη της Κορυτσάς βρίσκεται η Βοσκοπόγιε, δηλαδή η ένδοξη Μοσχόπολη, η οποία τον 18ο αιώνα υπήρξε πνευματικό κένρο του Ελληνισμού με Ακαδημίες, τυπογραφεία και περικαλλείς ναούς, όλα έργα των Βλαχοφώνων Ελλήνων.

Οι Βλαχόφωνοι των περιοχών Κορυτσάς και Αυλώνος στην Αλβανία και σήμερα θα αντισταθούν στις πιέσεις των Ρουμάνων, αλλά δεν πρέπει και εμείς από την πλευρά μας να τους αφήσουμε αβοήθητους. Άλλωστε στη Βόρειο Ήπειρο δραστηριοποιούνται και άλλες βαλκανικές προπαγάνδες, όπως πχ της Βουλγαρίας και των Σκοπίων, που διεκδικούν μία χριστιανική σλαβόφωνη ομάδα κοντά στις Πρέσπες.

Μέχρι σήμερα, όπως πληροφορηθήκαμε, 150 Βλαχόφωνοι νέαι έχουν λάβει υποτροφίες από τη Ροιυμανία.

Τώρα η Κυβέρνηση του Βουκουρεστίου θα δίνει πιο άνετα την υπηκοότητα και το διαβατήριο με το δέλεαρ ότι ως Ρουμάνοι θα είναι ευρωπαίοι πολίτες και θα κυκλοφορούν ελεύθερα στην Ευρ. Ένωση. Είναι προφανές ότι η ένταξη της Ρουμανίας στην Ε. Ε δεν ανέκοψε τις εθνικιστικές διαθέσεις. Αυτό ας το προσέξουν όσοι πιστεύουν ότι τα Σκόπια θα υποστείλουν τη σημαία του μακεδονισμού μόλις – και αν – ενταχθούν στην Ευρ. Ένωση.

Για την προστασία των Βλαχοφώνων Ελλήνων και για την σποφυγή συρρίκνωσης του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού είναι χρήσιμο να φανεί το γνήσιο και έμπρακτο ενδιαφέρον των διπλωματικών εκπροσώπων μας στην Αλβανία. Επίσης είναι αναγκαίο να στηριχθεί οικονομικά και ηθικά το ελληνικό σχολείο ΟΜΗΡΟΣ στην Κορυτσά, το οποίο έχει νομικό καθεστώς ιδιωτικού σχολείου. Προτείνω εξ άλλου να ενισχυθούν οι επισκέψεις Βλαχικών Συλλόγων της Ελλάδος στα βλαχόφωνα μέρη της Αλβανίας και η διοργάνωση κοινών εκδηλώσεων όπως έχει γίνει και στο παρελθόν. Ας μην αδιαφορήσουμε γι’ αυτή τη μαχητική ομάδα Ελλήνων, οι οποίοι πάντα στα δύσκολα βοήθησαν την Ελλάδα.

Φίλη η Ρουμανία, φιλτάτη η αλήθεια. Οι Βλάχοι είναι Έλληνες!

ΣΦΕΒΑ

Η   Κων/       ΣΦΕΒΑ